Covid19 - NHỮNG NGƯỜI LĂN XẢ CHỐNG DỊCH VÀ NHỮNG KẺ DẠI DỘT PHÁ BĨNH (Kỳ II)

2- Con “virus sang chảnh”.

Thế nhưng khi đã gần đến thời điểm mà nhiều người lạc quan cho rằng Việt Nam đã có thể công bố hết dịch sau 23 ngày không có ca nhiễm SARS-COV-2 mới thì một biến cố đã xảy ra. Bệnh nhân COVID-19 thứ 17 đã xuất hiện ngay tại Thủ đô Hà Nội. Thực ra thì đứng trên tầm nhìn vĩ mô thì trường hợp xuất hiện ca nhiễm SARS-COV-2 mới ở Việt Nam đã được dự liệu tại một trong các kịch bản đã có. Vì khi tâm dịch COVID-19 của thế giới đang dần dịch chuyển ra khỏi Trung Quốc sang Châu Âu, Hàn Quốc, Trung Đông và Bắc Mỹ vấn đề xuất hiện ca nhiễm mới chỉ còn là “khi nào” và “ở đâu”. Còn điều không ngờ tới là ca bệnh mới này xuất hiện ngay tại Quận Ba Đình, Hà Nội sau khi lọt qua “Cửa khẩu quốc tế Nội Bài”, một trong các cửa khẩu được coi là có hệ thống kiểm tra, tầm soát dịch COVID-19 hiện đại và nghiêm ngặt nhất Việt Nam hiện nay.

Nói một cách vui vẻ, thậm chí là tếu táo thì từ ngày “di cư” sang Châu Âu, virus SARS-COV-1 có vẻ đã trở nên “sang chảnh” hơn. Nó không còn bám theo những người lao động bình thường nữa mà xâm nhập vào tầng lớp thượng lưu của xã hội. Cả thứ trưởng, bộ trưởng, phó tổng thống, tham mưu trưởng lục quân… ở Iran, ở Italia, ở Pháp cũng mác COVID-19. Và đương nhiên là Việt Nam cũng không ngoại lệ nếu có sự tiếp xúc với người mang virus tại vùng có dịch. Cũng từ vụ phát hiện bệnh nhân #17, người ta còn biết tới cả một bầy “sâu bít” (showbitz) đã sang tâm dịch Milan ở Italia để ăn chơi du hí hàng tuần liền rồi sau đó, về nước với nguy cơ mang theo dịch bệnh.

Theo báo cáo của các cơ quan chức năng Việt Nam thì bệnh nhân #17 đã khai báo y tế gian dối khi nhập cảnh, không xuất trình đủ cả 2 hộ chiếu Việt Nam và Anh, đã không chịu đi thăm khám ở cơ sở y tế khi dấu hiệu bệnh tật đã khởi phát từ London. Không những thế, bệnh nhân #17 này đã “tung tăng nhảy múa” ở nhiều nơi tại Hà Nội trong 72 giờ đồng hồ; để đến khi bệnh trở nặng mới chịu đến bệnh viện Hồng Ngọc để khám bệnh và từ đó, tạo ra nguy cơ lây nhiễm cho cả mấy trăm con người ở bệnh viện này.

Nhiều người nói vui rằng con virus SARS-COV-2 đã trở nên “sang chảnh”hơn. Có lẽ nó đã biết “thương” những người nông dân nghèo như ở Sơn Lôi, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc rồi chuyển “mục tiêu tấn công” sang giới doanh nhân và quan chức. Nhưng đó là nói cho vui thôi chứ chẳng ai miễn nhiễm được với COVID-19 nếu không biết phòng ngừa đúng và đủ.

Vì thế, đặt diễn biến tâm lý và phong cách ứng xử của những người dân trong những ngày cách ly ở Sơn Lôi, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc bên cạnh sự trốn tránh, gian dối của bầy “sâu bít” kia mới thấy rằng không phải cứ giàu có, lắm tiền, nhiều của là con người ta nghiễm nhiên có văn hóa cao, có nhận thức tốt, có ứng xử đúng. Sự so sánh ấy cho thấy chính những người dân lao động chân lấm tay bùn, chỉ biết chăm chỉ làm ăn, thuộc tầng lớp mà “chẳng mấy ai thèm ngó ngàng tới”, thuộc tầng lớp chưa bao giờ được lên màn bạc, lên sân khấu, hoặc nếu có thì xuất hiện một cách hiếm hoi trên truyền hình... mới chính là những con người có ý thức công dân tốt, có nhận thức tốt, có ứng xử đúng, có văn hóa cộng đồng cao. Còn bầy “sâu bít” kia tuy được coi là “người của công chúng” nhưng nhận thức rất tồi, ý thức công dân kém, ứng xử hết sức sai trái, rất đáng bị lên án và thậm chí là cần phải xử lý bằng pháp luật, kể cả pháp luật hình sự.

3- Chưa nhiễm virus SARS-COV-2 nhưng đã nhiễm độc vì virus FAKE NEWS.

Hàng dòng người đổ xô đi mua sắm, tích trữ lương thực thữ phẩm, các nhu yếu phẩm và thậm chí cả… giấy vệ sinh. Mà giấy vệ sinh có thể dùng để chống COVID-19 không nhỉ ? Mặc kệ, cứ mua ! Người ta đua nhau mua thì mình cũng phải mua chứ ! Ngay cả trong thời kỳ bao cấp đầy khó khăn thì cũng chưa bao giờ, hiệu ứng đám đông lại làm cho các kệ hàng ở các siêu thị “sạch sẽ” đến như vậy.

Hiện tượng này không chỉ diễn ra ở Hà Nội ngày 7-3-2020, khi chính quyền thành phố công bố ca nhiễm COVID-19 đầu tiên trên địa bàn. Trước đó, hiện tượng “đàn gà” này đã diễn ra tại Hàn Quốc, Italia, Australia và cả ở Mỹ, một đất nước “được tiếng” là văn minh, là tự do và dân chủ. Nhìn những dòng người vét sạch các siêu thị ở miền Tây nước Mỹ và ở cả New York, những người đã đọc cuốn tài liệu “Cuộc tấn công của con rồng” (TTXVN xuất bản năm 2000) có thể liên tưởng đến một vụ tấn công bằng vũ khí hạt nhân sắp xảy ra ở nước Mỹ, dù chỉ là trong trí tưởng tượng của nhiều người. Ấy thế nhưng tâm lý đám đông hoảng loạn đó lại là sự thật đáng buồn.

Trong số nhiều quốc gia đang có những hoạt động chính trị, xã hội, thể thao quốc tế quan trọng, từ cuộc bầu cử tổng thống Mỹ nhiệm kỳ thứ 60, đến Thế vận hội 2020 ử Nhật Bản, đến Giải vô địch bóng đá châu Âu 2020 và cho cả đến cuộc đua xe Formule One 2020 tại Hà Nội… Tất cả đều bị phủ một bóng đen của COVID-19. Và tình hình đó chính là mảnh đất tốt cho những fake news lan truyền trên không gian Internet. Mức độ ảnh hưởng của dịch FAKE NEWS tới an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và đời sống bình thường của người dân là không nhỏ hơn, nếu không nói là lớn hơn ảnh hưởng của dịch COVID-19.

Cho đến ngày thứ 100 của diễn biến dịch COVID-19, tại Việt Nam chưa có ca nào tử vong và cũng mới chỉ có tổng cộng 47 ca nhiễm virus SARS-COV-2, trong đó 16 ca đã được điều trị khỏi bệnh và xuất viện; nhưng số người bị xử phạt hành chính vì tung tin giả, tin không kiểm chứng, chia sẻ, lan truyền những thông tin sai trái về dịch COVID-19 đã lên tới hàng trăm. Ngày cao điểm nhất, cơ quan chức trên cả nước đã xử phạt tới 21 trường hợp thông tin sai sự thật về dịch bệnh. Ngoài ra, còn có không ít trường hợp tung tin giả để lừa đảo về việc buôn bán các vật tư y tế, thậm chí là tin giả về thuốc chữa bệnh COVID-19 nhằm lừa đảo chiếm đoạt tài sản và tiền bạc đã bị xử lý, thậm chí là cả xử lý hình sự.

Ngày cao điểm nhất mà tin giả về COVID-19 hoành hành trên các mạng xã hội Việt Nam là ngày 7-3-2020, ngay sau khi Bộ Y tế công bố ca nhiễm SARS-COV-2 đầu tiên tại Thủ Đô hà Nội sau 23 ngày không có ca nhiễm mới ở Việt Nam. Sự lan truyền thông tin giả về mức độ lây lan của dịch bệnh đã gây hoang mang cho hàng triệu người dan Thủ đô và các tỉnh lân cận. Người ta đổ xô đi mua vét hàng hóa ở các siêu thị, các cửa hàng bán lẻ, các chợ lớn nhỏ.

Mặc dù chính quyền Thủ đô Hà Nội tuyên bố rằng thành phố vẫn bảo đảm mọi nguồn dự trữ để đáp ứng đời sống nhưng làn sóng người dân “bao vây” các siêu thị, cửa hàng… vẫn kéo dài cho đến hết ngày hôm đó. Và chỉ đến hôm sau, khi công chúng mới ngã ngửa người ra khi hiểu rằng việc tụ tập đông người, chen chúc nhau để mua hàng dự trữ chính là môi trường rất thuận lợi để dịch bệnh COVID-19 và các dịch bệnh nguy hiểm khác lan truyền thì “làn sóng mua hàng dự trữ” mới kết thúc.

Quả là không cái dại nào như cái dại này !

Một số nhà “bất lương y” còn rao bán trên mạng những phương thuốc bí truyền, những cách chữa bệnh COVID-19 một cách kỳ cục nhất chưa từng có trên thế giới và tất nhiên là không hề được giới khoa học y sinh kiểm chứng. Thế nhưng nhiều người vẫn đặt “niềm tin sái cổ” vào những thứ bịp bợm ấy và tìm đến chúng, Kết quả là tiền đã mất ngay khi tật chưa mang.

Một trường hợp điển hình của loại tin tức dựa trên sự thật để suy diễn xuyên tạc là thông tin đáng ngại được cho là do các nhà khoa học công bố. Ngày 4-3-2020, các nhà khoa học tại Đại học Bắc Kinh và Viện Pasteur tại Thượng Hải thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc cho thấy virus Corona chủng mới (SARS-CoV-2) đã tiến hóa thành 2 loại, được chỉ định là L và S điều này là đúng sự thật. Nhưng một số kẻ tự cho là mình hiểu biết hơn đã tung ra thông tin rằng một trong hai loại đó có độc tính mạnh hơn nhiều lần so với loại kia. Và thông tin kiểu giời ơi đất hỡi đó đã gây nên tâm lý hoang mang trong số những người mắc nhiễm hoặc đang bị cách ly vì họ băn khoăn không biết mình bị nhiễm loại virus corona gì và cơ quan y tế có phân biệt được không. Ngay sau đó một tuần, các kết quả nghiên cứu phân tích của Khoa Dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng Yale, Mỹ cho thấy hai chủng virus corona là S và L được phát hiện chỉ khác nhau hai đột biến nhỏ, còn chúng giống nhau tới 99,993% và đều có độc lực như nhau. Bởi vậy, rất có khả năng bất cứ một loại vaccine đã khắc chế được một chủng virus corona cũng có nhiều khả năng khắc chế được một số chủng virus corona khác.

Những thông tin gây độc hại trên mạng còn có thể lên đến hàng nghìn, vượt rất xa số ca mắc nhiêm COVID-19 tại Việt Nam. Vì thế nên tốt nhất là đừng để bị nhiễm cả hai loại virus SARS-COV-2 lẫn virus FAKE NEWS.

Loại FAKE NEWS cao siêu hơn nữa là một trong những “thuyết âm mưu” động trời nhất đã tác động đến cả quan hệ chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc. Ngày 12-3-2020, để trả đũa cho việc Cố vấn an ninh Nhà Trắng Robert O’Brien cáo buộc Trung Quốc giấu dịch, phản ứng chậm chạp, không chịu chia sẻ kinh nghiệm chống COVID-19 để Châu Âu và Bắc Mỹ phải “chịu trận”, quan chức Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên đã nói huỵch toẹt trên trang tweet của mình rằng chính Mỹ rằng: “Có thể chính quân đội Mỹ đã mang dịch bệnh đến Vũ Hán. Hãy minh bạch, hãy công khai dữ liệu của các ông. Mỹ nợ chúng tôi một lời giải thích”.

Sự việc đã khiến Bộ Ngoại giao Mỹ triệu tập ông Thôi Thiên Khải, Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ đến để trao công hàm phản đối. Đáp lại, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng đã phản pháo: “Chúng tôi hy vọng rằng, lúc này một số quan chức của Mỹ nên tập trung nỗ lực ứng phó với dịch bệnh, tăng cường hợp tác và ngừng đổ lỗi cho Trung Quốc”.

Và cũng vì vậy nên nếu có những thông tin gây tò mò cần được chia sẻ trên không gian mạng thì phải là những thông tin khoa học như trên chứ không phải là những tin vịt chợ trời kiểu quán xá, chém gió lấy le, lấy số má được lan truyền bởi những thứ “phế phẩm truyền thông” kiểu như “thông tấn xã vỉa hè”. Và từ đó, việc chăm chỉ tự học hỏi các kiến thức khoa học, tự nâng cao trình độ hiểu biết cho chính mình và cho cộng đồng chính là liều vaccine tốt nhất để chống lại virus FAKE NEWS đang phát triển tràn lan trên không gian mạng thời COVID-19 nói riêng cũng như trong bất kỳ hoàn cảnh nào nói chung.